Bitkilərin şalı: Bəşəriyyət nə üçün kartofa borcludur? Kartof dünyada ən çox becərilən bitkidir. İl ərzində dünyada 400 milyon tona yaxın kar- tof yığılır. Bu, 12 milyard dollarlıq böyük bir bazardır. And dağlarındakı kəndlərin sakinlari 4000 il bundan əvvəl yabanı bitkini becərməyə başladılar. Həmin bitki-kartof digər bitkilərdən fərqli olaraq, sərt iqlimi yaxşı keçirirdi və yaxşı saxlamırdı. Təəssüf ki, inklər XVI əsrin əvvəllərində Cənubi Amerikaya gələn və hindularım torpaqlarını fəth edən ispanlara qarşı çıxa bilmədilər. Konkistadorları gümüş yataqları maraqlandırırdı, mədəndə metal çıxaran qulları isə kartof ilə qidalandırırdılar. Qullar çox çalışıb özlərini pis hiss etmədikləri üçün sahibləri kartofu enerji mənbəyi hesab etməyə başladılar. Bu bitkini Avropaya da gətirib çıxartdılar. Avropalılar tez bir zaman- da kartofun dəyərini başa düşdülər: adi bir bitkidən çoxlu dadı və doyumlu kartoflar əldə etmək olar. Kartof əkilmiş cəmi bir hektar sahə və bir inək bir ailəni il ərzində qidalandıra bilər. Prussiyanın kralı II Fridrix kartofu dövlət səviyyəsində dəstəkləyən ilk Avropa hökmdarı oldu. Kartofun meydana çıxması və yayılması ilə kənd təsərrüfatı daha məhsuldar olmağa başladı. Beləliklə, kəndlilər daha yaxşı qidalanmağa başladılar, ailələri genişləndi və Avropanın əhalisi əhəmiyyətli dərəcədə 1700-ci ildə 126 milyondan 1900-cü ildə 300 milyona qədər artdı. İnsanların sayı tarlalarda işləmək üçün tələb olunandan çox oldu və kəndlilər şəhərlərə köçməyə başladılar. Çikaqo Universitetinin professoru, tarixçi William McNeill əminliklə bildirir ki: "Göründüyü kimi, kartof olmadan Almaniya XIX əsrin ikinci yarısında aparıcı hərbi və sənaye qüvvəsinə çevrilməyəcəkdi, Rusiya isə Almaniya üçün təhlükə yaradacaq gücə sahib ola bilməyəcəkdi". Bu gün dünyanın yüzdən çox ölkəsində kartof yetişdirilir. Avropa, ABŞ və Rusiyada bir adam orta hesabla ildə 80 kq-dan 105 kq-a qədər kartof yeyir. Ən çox kartof (96 milyon ton) Çində yığılır və bu ölkənin kəskin şəkildə doyumlu və ucuz qidaya ehtiyacı olduğu üçün ölkə 2020-ci ilə qədər bu rəqəmi iki dəfə artırmaq niyyətindədir. 16. Sillogizm quraraq And dağlarında kartofun neçənci minillikdən başlayaraq becərildiyini müəyyən edin. 1. 2. Nəticə: